VITILIGO AMASUNG COVID-19 GI VACCINATION

Mahik matai na thokhanba laina kayadagi ngathoknabagi damak makhal kayamagi vaccinations sing, eikhoina, medical science ki matengna maipakna sijanaduna lakli. BCG, Measles, Polio, Mumps, Rubella, Hepatitis-B, Rota virus, Influenza, Whooping cough, Diptheria na chingba gi vaccines sing ningsingba yai. Makhoi pumnamaksigi matengna tamthiraba mahik mataigi laina kayadagi ngakthoktuna, nahanbagi chang yamna hanthahabata natana, mioba kaya kayagi punshi kanba ngamli. National immunization gi pathap ama oina, amadi matam matamgi oina yamna safe oina vaccine sing sijanaduna lakli amadi sijanari.

2019 gi loirakpadagi houna prithibi sinba thungna, tamthiraba COVID 19 gi pandemic na mioiba jatibu tamthina awaba mayoknahali, mioiba crore kaya amabu nahali, amadi mioba lakh kaya amagi punsi pikhamnakhare. Houjik phaobagi oina, karigumba makhal amatagi hidak langthakna laina asibu phahanba ngamdari. Matam matamgi supportive oiba amadi, nakoinana mateng pangba hidak kaya sijanari. Houjik phaobagi oina Pandemic ashi mayoknabagi khwaidagi phaba pambeidi, laina sibu thokhanliba Corona virus asi eshada changhandanaba, face mask upa, khutsa toina sabana amadi alcohol sensitizer na sengdokpa, loina na, mi amaga mi amaga gi marakta yamdrabada feet taruk lapna leinaba na chingba upai singna mapung oiri. Esha phana leinananaba, hakchang sajel chang naina touba, machi oiba chinjak chaba na singsu aphaba upaising oiri.Masida natana mi pundanaba lockdown restrictions kaya amasu chathari.

Masiga eroinana medical science ki yamna khumag chousanba phidamningai oiba maipakpa ama oina telaba chahi amagi manungsida, COVID 19 dagi ngakthoknaba vaccines kaya ama puthoktuna sijanaba houre. Ahanba oina Russia na Sputnik V vaccine launch toukhi. Matung tarakpa oina December 2020 da FDA(USA) nasu Pfizer vaccine emergency gi oina approve toukhi. Adudagi mathang mathang vaccine kaya ama sijanabagi emergency gi oina ayaba pire amadi sijanaba houre. Moderna vaccine, Johnson & Johnson vaccine, Oxford Astrazeneca (Covishield), Covaxine, Sinovac na chingba vaccine kaya ama emergency gi oina sijananaba lam lam gi oina ayaba piduna meioba kaya ama vaccination toukhare amadi yamna mangjil thana chathari. Houjik maki oina lndia gi sijinaba yaraba vaccine singdi, Covishield amadi Covaxin na oiri. Ekui kuidana Sputnik V su sijanabagi ayaba pikhare. Manipur da February 2021 dagi houjik phaobada sijanariba vaccine di Covishield da ngairi, atei singsu adum matamga loinana lakani. Vaccines mayamsing asina Covid 19 laina dagi ngakthokpa ngamba gi changsi vaccine amaga, vaccine amaga khenaba lei. Adubu yamdrabada 60% dagi na 90 % henlapna Covid 19 da gi ngathokpa ngami haina reports kaya lei. Houjikti India gi oina chahi 18 gi mathaki mioi pumba vaccination touthoknaba India Government gi advisory lei. Masida natana chahi ani gi mathaki angang singsu vaccination tounaba changyeng kaya chathari amadi athuba matamda ayaba pibagi thajaba lei.

Mioiba kanagumba khara ama natana (akaknana vaccine chanadaba), amadi mirolibi mama, khomjinglibi mamasing natana, chahi 18 gi mathak ki mi pumnamak vaccine kapthoknabagi damak athubagi oina pandam thamli.

Vaccines sing gi samlapa paodam sigi matung tarakpada, houjik eihaki warengsiga mari leinaba hiramda, haibadi Vitiligo amasung, Covid 19 vaccination da pukning chingsanjari.

YAMNA SAMNA HAIRABADA CHAHI 18 GI MATHAKI MIOI AMADI VITILIGO NA NAHANLABA PUMBA (akhanaba mathakta panjakhiba kanglup kharadu natana) Covid 19 gi vaccine chingnaba leitana kapthokpa yai amadi kapthokadabani. Covid 19 gi vaccine singsi yamna nouriba maramna,Vitiligo patient kayana vaccine kappa yabara natraga yadabara haibagi wahang kaya thengnei.

Matangsida lakliba wahang singdi, Vitiligo ashi autoimmune disease oiba maramna, immune system gi asoiba maram lei, aduna Vitiligo gi patient singsi da Covid 19 na henna nahanba yabara haiba wahangsini. Khawaidagi asamba paokhum oina haiba tarabadi “NO…Vitiligo anabasingda Covid 19 hena nahanaba gi maram leite”. Vitiligo asi immune system gi asoiba amadagi oihanlaklabasu,immunity sonthahanba nate, henadum immune system mapangal kankhatlakpagi (immune system over-reactive) hakchangi oiba immune gi tangkak amani. Vitiligo patient sing gi over-reactive oiba cell sing na unshagi kuchu semnaba Melanocytes khaktangda attack toui. Mahousagi oiba atei immune system gi mathousing, haibadi mahik mataidagi ngakthoknabagi pambeising di adum kaidana lei.

Vitiligo patient singna layengbagi pathap oina (hidak na chingba) kaya ama sijanari amasung hidak singsina vaccination da kari akaiba piba yai natraga karisu kaide haiba du khangjansi. Vitiligo gi layengba gi pathap oina sijanariba creams, ointments, lotions aduga loinana Ultra violet (NBUVB maru oina sijanei) layeng pathap sing ga Covid 19 vaccination ga chayetnaba amata leite. Vitiliigo gi patient kharada immune sonthahanba ngamaba hidak khara(systemic steroids, methotrexate, Azathioprine na chingba) chaduna sijanari. Matangsi da khangjangadaba waphamdi, ashigumba hidaksingna vaccination gi kanaba phanghanbagi (immune stimulation) chang nemthahanba yai. Adumakpu Vitiligo gi patient singna hidaksing si sijanaba gi dose sing chaode, pik-e, maramsina, theoretical oina hairabada, vaccine gi magul phangbada hanthahanli haiba gi thajaba tarabasu, thokhandabagum toui haibagi paodam (scientific studies) lie. Adumakpu chingnaba pumnamak koknanaba gi damak,vaccine kapkadaba hapta ani gi mamang amadi vaccine kaplaba matung hapta ani amaga,asigumba hidak makhalsingsi lepthokpada Vitiligo gi layengbagi pathap ta akaiba leiroi.

Aroiba da khangjanba yaba wapham di eikhoina vaccines kaya ama, chahi cha kaya, kanaba kaya amadi, risk-benefit ka eroinana sijanaduna lakli. Eikhoi khuding mak open mind amaga loinana, achumba (credible source) paoda yumpham oiraga pandemic asibu lanthengnabagi maikeida changsinminasi.
AKHANGBA MIOISINGA TA WARI SABIYU, ASHENGBA PAO TAMAK LOUBIYU.

VITILIGO PATIENT SING NA SOIDANAMAKI (akhanaba kanglup sing du natana) COVID 19 GI VACCINE KAPTHOKPIYU. Eshamak Vitiligo amadi Covid 19 vaccine kaplaba goodwill ambassador oibiyu.

 

Dr. Karam Lokendro, MD

By |2021-06-24T08:00:21+05:30June 15th, 2021|Categories: Manipuri (English script) articles|Comments Off on VITILIGO AMASUNG COVID-19 GI VACCINATION

Share This Story, Choose Your Platform!

Notification

Latest Notifications

New user registration

    Go to Top